Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin)
Gąsierzyno to wieś w pobliżu Zatoki Gąsierzyńskiej.Nazwę Gąsierzyńska Zatoka wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę zatoki – Ganseriner Lanke .
Pierwsze wzmianki o Gąsierzynie spotykamy w źródłach z 1291 r. Wtedy to książęta Bogusław IV, Barnim II i Otto I przekazali joanitom z Goleniowa 2/3 wsi. W 1299 r. Friedrich von Hindenbroch podarował trzecią część wsi zakonnicom z Wolina, które od 1361 r. posiadały już całą wieś.Po reformacji na Pomorzu w roku 1534 wieś została zsekularyzowana i włączona do posiadłości książęcej. Gąsierzyno powstało jako wieś o założeniu ulicowo-placowym, jednak ciągły rozwój i przyłączenie się dwóch szeregówek spowodowało rozrost wsi i przekształcenie się jej w wielodrożnicę, zbliżoną do widlicy. W XVI wieku zbudowano tutaj ryglowy kościół. W XXw. miał on zegar, jednak gdy sie popsuł, nikt nie potrafił naprawić skomlikowanego mechanizmu.
W 1878 r. spłonął kościół jak i większość wsi.Kościół odbudowano w 1881 r.
We wsi znajdowały się dwa cmentarze, jeden przy kościele, drugi w północnej części miejscowości.
W XVIIIw, po wykarczowaniu części lasu powstała nowa kolonia południowa.
Wieś składała się z 13 gospodarstw chłopskich. Po wykarczowaniu okolicznych lasów
W1740 r osiedlono w niej 24 rodziny wzdłuż nowo wytyczonej kolonii po południowej stronie wsi. W 1870 r. we wsi było już 593 mieszkańców, następnie około 1945 było ich ok.700.
W Gąsierzynie działał wiatrak.
Przed wojną w godzinach rannych i dokładnie o 16.00 przypływał parowiec Verein. Miał miejsca dla 1 i 2 klasy. Kursował do Szczecina.
We wsi były dwa sklepy kolonialne, które sprzedawały artykuły spożywcze, rolnicze, naftę, buty drewniane i wiele innych artykułów.
Były tu chodniki, posadzone zostały lipy, które rosną wzdłuż ulicy Wojska Polskiego do dziś. Rozpoczęto budowę wału przeciwpowodziowego.
Przyjeżdzało tu wielu turystów, między innymi dzieci z rejonów Bayern i Zagłębie Ruhry.
W trakcie II wojny światowej wieś częściowo ucierpiała. Pastor,który przyjeżdzał z Kopic,a nie uciekł statkiem przez zalew po przybyciu Rosjan i Polaków jak część ludności opisał w swoich wspomnieniach ostatnie dni wojny. Pisał że trwała tu walka, gdy Rosjanie wkroczyli do wsi. Byli ostrzeliwani przez niemieckie okręty z Zalewu i Roztoki. Płonęły dachy domów, wieże kościołów .W czasie wojny, tutejsi rolnicy mieli przymusowych robotników, głównie Polaków i Ukraińców. Ostatecznie miejscowość została zajęta w 1945 r. przez Armię Czerwoną i została przekazana administracji polskiej.
Tuż po II wojnie światowej,nakazem komunistycznego rządu rozpoczęło się wyburzanie kościołów i budynków w gminie Stepnica. Przyszla też wiadomość o planowanej rozbiórce pięknego ryglowego kościoła w Gąsierzynie, który stał na rogu obecnej ulicy Mickiewicza i Wojska Polskiego. Był tam również cmentarz poniemiecki. Gdy mieszkańcy dowiedzieli się o planach, postanowili pilnować kościoła dzień i noc.Wielu mieszkańców Gąsierzyna stało nocą ze świecami w obronie swej świątyni .Mimo to już w nocy słychać było nadjeżdżajacy ciężki sprzęt od strony Stepnicy. Przyjechał wielki spych i mimo oporu mieszkańcow (w tym dzieci) zrównał kościół z ziemią.
Państwo ludowe wyznaczyło pas graniczny wzdłuż brzegu Zalewu Szczecińskiego. Taki pas biegł tuż koło Gąsierzyna, przez tereny dzisiejszej plaży. Tereny poza pasem byly dostępne jedynie dla wojska, co bylo utrudnieniem dla mieszkańców. Nie można było ani zajmować się rybołówstwem, ani rekreacyjnie korzystać z plaży. Ryby łowiono na stawie tuż koło brzegu. Dziś to miejsce zarosło trzcinami.
Mapa Gąsierzyna przed 1945 rokiem
Mapa z marca 1945 roku z nazwiskami mieszkańców przypisanych do danych domów
Źródło: wikipedia,www.gasierzyno.republika.pl,www.stepnica.pl,własne
Autor: Lidia Kołtun